Pauline van der Zee en Martin Smeekes over de kracht van verbinding

Pauline van der Zee – welzijnscoördinator bij Zorggroep Oude en Nieuwe land – beschouwt positieve gezondheid als een cirkel die pas rond is als alle aspecten in balans zijn. Ze geniet van quality-time met haar gezin, maar houdt net zo erg van haar me-time. Voor Martin Smeekers – voorzitter van de Zorgtafel Flevoland en ambassadeur voor Flevoland van Artsen voor Veilig Fietsen – is ervan overtuigd dat we pas echt kunnen spreken over positieve gezondheid wanneer we onze gezondheid als centraal uitgangspunt nemen. Met zijn achtergrond als huisarts begrijpt hij maar al te goed dat de zorg vooral is gericht op klachten en ziekten. Vanaf het begin van ons leven de focus leggen op gezondheid gaat volgens hem het verschil maken. Nieuwsgierig naar hun perspectieven op positieve gezondheid, lees dan verder of luister de podcastaflevering hier.

Pauline is ontzettend actief en betrokken in de zorg- en welzijnssector in Flevoland. In haar werk kijkt ze vooral mee naar de kwaliteit en professionaliteit van welzijn. Dit doet ze op vijf locaties in de Noordoostpolder en op Urk. “Ik zie mezelf graag als aanvulling van welzijn.” Ze focust zich op het individu en het creëren van verbinding. “Echt de mensen zien, het zoeken naar wederkerigheid. Zoeken naar verbinding.” Pauline bruist van de ideeën en haar ongeëvenaarde energie en enthousiasme werken aanstekelijk. Ze vindt de leukste samenwerkingen door te zoeken naar de organisaties die dicht bij de locaties zijn gevestigd. Een supermarkt zoals de Jumbo wordt door Pauline niet overgeslagen. Samen maakten de bewoners pakketjes voor het personeel van de winkel. Ze vonden dit ontzettend leuk om te doen. “Je bent eigenlijk weer bezig voor de maatschappij.” Ook tijdens de JAKO dagen, de voetbaldagen in Marknesse, stroopten de ouderen de handen uit de mouwen. Ze smeerden lekkere broodjes voor de jonge voetballers en zorgden voor vervoer.

De samenwerkingen stoppen niet bij een supermarkt, zelfs een carwash doet enthousiast mee aan de activiteiten van Pauline. De Mega Carwash in Emmeloord hielp bij de pop-up wasstraat. Kinderen van groep 7 en 8 van verschillende bassischolen stonden klaar om de scootmobielen en rollators van de bewoners weer blinkend schoon te poetsen. Tijdens het bedenken van deze activiteiten stelt ze zich vaak de vraag: “Wat zou ik graag willen als ik die leeftijd heb?” Ze begrijpt dat vakanties in het buitenland voor velen niet haalbaar zijn, maar Pauline denkt: “Dan brengen we de vakantie toch gewoon hierheen?” Zo gezegd, zo gedaan. Afgelopen zomer stond er naast het wooncentrum een complete pop-up camping waar iedereen kon genieten van de zonnige dagen.

Over unieke samenwerkingen gesproken: als voorzitter van de Zorgtafel in Flevoland is Martin de drijvende kracht achter een initiatief dat streeft naar het samenbrengen van alle werelden binnen de zorg. Hier komen verschillende partijen letterlijk rond de tafel om oplossingen te vinden voor vraagstukken in de zorg. “Het is tot stand gekomen op het moment dat de IJsselmeerziekenhuizen omvielen.” Inwoners waren radeloos over waar ze naartoe moesten voor medische hulp en regio’s moesten ambulances delen. Samen werden er plannen opgesteld om dit in goede banen te leiden. Nadat de grootste problemen van toen waren opgelost, vonden de organisaties deze bijeenkomsten zo fijn dat ze de vergaderingen nooit uit hun agenda’s hebben geschrapt. Martin legt uit dat het initiatief helaas pas tot stand komt wanneer er problemen zijn. Dit was ook het geval in Drenthe toen de ziekenhuisorganisaties omvielen, en in Zeeland waar gespecialiseerde medische instellingen relatief ver van elkaar verwijderd zijn. Een positieve kant: waar het initiatief is gekomen, daar gaat het ook niet meer weg.  “Als je het samen eens kunt worden en samen je kunt optrekken, dan heb je al zoveel gewonnen. Ik denk dat we toegaan naar meer Zorgtafels in Nederland.

De Zorgtafel van Flevoland telt vijf domeinen: acute zorg, chronische zorg, ouderenzorg, zorg voor kwetsbaren en zorg voor de gezonde inwoner. Langzaamaan kloppen er steeds meer organisaties aan voor een plekje aan deze tafel. Martin vertelt dat de raden van bestuur van de ziekenhuisorganisaties ook graag wilden instappen. “Ziekenhuizen die meestal helemaal aan het einde van die keten zitten, zeggen: ‘Nee, we moeten daarbij instappen om ook onze professionals mee te laten doen.’ Dat is prachtig.” Martin zegt, “Het is vooral de kunst van verbinding maken.” Veranderingen in de maatschappij beginnen met veranderingen in het gedrag van mensen. “Ik heb altijd geleerd dat je zeven duwtjes nodig hebt voordat je je gedrag gaat veranderen. Als je dit met een heleboel doet, dan zijn die zeven duwtjes zo gegeven.” In een domein dat groter is dan individuele belangen en gevuld is met belangrijke thema’s, is het juist belangrijk om krachten te bundelen om veranderingen te realiseren.

Paulines enthousiasme en drive voor haar werk komen voort uit haar diepe liefde voor de oudere mens. “De motivatie voor de ouderen is van jonge leeftijd ontstaan.” Ze omarmt de levenservaring en het meenemen van ouderen in de maatschappij van nu, geeft haar voldoening. Martin heeft grote respect voor de zorgsector, een sector dat enorme ontwikkelingen heeft doorgemaakt. Tien jaar geleden was de zorg anders geregeld. Nu woont zijn vader, op 96-jarige leeftijd, in een psychogeriatrisch centrum in ’t Gooi. Met verwondering en een hart vol blijheid ziet hij hoe het er nu aangaat. Mensen luisteren naar hun favoriete muziek en kunnen zich inschrijven voor leuke activiteiten die echt bij ze passen. “Dit is voor mij ook positieve gezondheid. Ook als je die leeftijd hebt, kun je nog invulling geven aan positieve gezondheid en de buitenwereld.”

Verbinding brengt ons verder.

Enthousiast voor de toekomst, maar realistisch over het nu

Als we naar de toekomst kijken, dan is Pauline optimistisch ingesteld. Ze gelooft dat bewuster leven, het nieuwe leven wordt. Ook kijkt ze uit naar de ontwikkelingen op werkgebied. “We zijn nu bezig met het bouwen van een nieuwe woning erf op Urk.” Hier wordt een wooncomplex gebouwd en Zorggroep Oude en Nieuwe land zal appartementen huren. Een plek waar ouderen en jongeren harmonieus samen kunnen wonen.

Martin ziet vooral kansen en uitdagingen. “Wat ik kansrijk vind, is dat we elkaar vinden en een voorbeeld zijn voor andere delen van het land.” Tijdens dit soort gesprekken realiseert Martin zich nog meer hoe bevoorrecht we zijn met al deze mogelijkheden, want zelfs in Flevoland zijn er groepen mensen bij wie de ellende alleen maar opstapelt. Deze groep heeft niet zelf de veerkracht om mee te gaan in de beweging van positieve gezondheid. Voor hen is er meer nodig en dat is een uitdaging waar we met z´n allen iets aan moeten doen.

Pauline droomt dat we openlijk praten over mentale gezondheid en dat we taboes het raam uit gooien. Want eigenlijk is de psycholoog net zo vanzelfsprekend als een fysiotherapeut. Haar visie is een wereld waar we meer praten, meer verbinden en samen sterker worden. “Als je elkaar op die manier kunt motiveren, dan krijg je de hele samenleving mee.” Terwijl Pauline droomt van een open wereld, hoopt Martin dat we ons los kunnen maken van onze systeemwereld. “We moeten mensen centraal stellen en niet het systeem. Af van het systeem”, zegt hij. Het systeem dienend aan de inwoners, hoe ideaal zou dat zijn? Het zou in ieder geval het leven veel makkelijker en leuker maken.

Menu